OOK OPLUCHTING NA DOOD BOUTERSE

Fotocompilatie: De overleden oud-legerleider en president Desi Bouterse, vicepresident Ronnie Brunswijk en president Santokhi. | Auteur: Armand Snijders.

Het overlijden van Desi Bouterse heeft ook voor de nodige opluchting gezorgd bij diegenen die iets van hem te vrezen hadden. Vooral president Chandrikapersad Santokhi zal nu een stuk geruster slapen. Want daardoor zullen hele vervelende vragen voor altijd onbeantwoord blijven.

Zolang Bouterse – die in december vorig jaar in hoger beroep tot twintig jaar cel werd veroordeeld – nog vrij rondliep, zou Santokhi het verwijt krijgen dat hij verantwoordelijk was dat de ex-dictator kon vluchten. De indruk bestaat in de samenleving dat de verantwoordelijke

inlichtingendiensten de situatie destijds totaal verkeerd hadden ingeschat, al dan niet in opdracht van ‘hogerhand’. Er zijn zelfs hardnekkige geruchten dat Bouterse dankzij de steun die hij van hen zou hebben gekregen, de benen heeft kunnen nemen.

Deze geruchten zijn nooit door de regering ontkend en omdat het Openbaar Ministerie zich ogenschijnlijk weinig moeite getroostte om de voorvluchtige op te sporen, werden de vermoedens alleen maar versterkt. Santokhi had daar in één keer een einde kunnen maken door de beschuldigingen door een onafhankelijk team of de procureur-generaal te laten onderzoeken. Maar hij negeerde de verzoeken daartoe en liet de hele kwestie

op zijn beloop.

Nu Bouterse dood is, komt er vrijwel zeker geen onderzoek naar zijn vlucht. En zal ook nooit bekend worden in hoeverre Santokhi daar mogelijk zelf een rol bij heeft gespeeld. Dat is immers niet ondenkbaar aangezien de twee elkaar al vele jaren kenden en nooit echt vijandig tegenover elkaar hebben gestaan. Bovendien is het publiek geheim dat Santokhi sinds hij president is meermalen bij Bouterse thuis is geweest.

Kort na zijn verkiezing medio 2020 was hij ook hij tot diep in de nacht heimelijk aanwezig op Leonsberg. Volgens zeggen van mensen die daarbij aanwezig waren, werden vooral landszaken besproken. Het is echter bekend dat Santokhi diep in zijn hart bewondering had voor de gevallen politieke leider, die hem bepaalde adviezen gaf en wie aan hij zich op meerdere fronten probeerde te spiegelen. Dus wie weet wat daar nog voor – al dan niet schimmige – zaakjes zijn besproken en welke afspraken er zijn gemaakt.

De veroordeling en de daaropvolgende vlucht van Bouterse was uiteindelijk de beste oplossing voor een vreselijk lastig dilemma van Santokhi, die natuurlijk al veel verder vooruitkijkt.

Hij moet op basis van de huidige – onbetrouwbare – peilingen er ernstig rekening mee houden dat zijn VHP bij de verkiezingen van 25 mei 2025 gevoelige klappen zal krijgen en om in het machtscentrum te blijven de NDP hard nodig zal hebben. Door Bouterse op te sluiten, zou hij op weinig sympathie vanuit het paarse kamp kunnen rekenen.

Door hem ongemoeid te laten, hield hij de deur naar de NDP open. Die had hij overigens in april 2012 als oppositieleider dichtgegooid toen hij na de aanname van de omstreden amnestiewet had verklaard dat die wet eerst van tafel moest voordat over een samenwerking gesproken kon worden. Twee jaar later was hij als een blad aan de boom omgedraaid en zag hij daartoe wel mogelijkheden, maar dat hij dat dan wel moest uit weten uit te leggen aan zijn achterban. Na mei 2025 samenwerken zal nu dus op weinig weerstand meer stuiten, ook omdat het meest vervelende dilemma – gratie voor Bouterse – in één klap als sneeuw voor de zon is verdwenen.

Helemaal gerust kan Santokhi echter niet zijn over het tijdperk na Bouterse. En dat heeft hij te danken aan Ronnie Brunswijk. Die liet na het overlijden weer eens uitgebreid van zich horen en onthulde dat de dode legerleider kort voor zijn dood nog foto’s had gemaild naar hem. Hij beweerde dat ze samen een lange geschiedenis hebben en dat hij tot diens dood contact met de ex-dictator had.

Hoewel niemand in Suriname dat echt zal verbazen, is het natuurlijk zeer opmerkelijk dat de tweede man van het land mogelijk op de hoogte was van de verblijfplaats van de voortvluchtige Bouterse. Hij had daar melding van moeten maken, maar heeft dat nagelaten. En dat is een strafbaar feit en zou voor het Openbaar Ministerie in ieder geval aanleiding moeten zijn om het voor verhoor op te laten draven en opheldering te geven.

Het zou ook verklaren waarom Bouterse nooit is opgepakt. De minister van Justitie en Politie, Kenneth Amoksi, is immers een partijgenoot van Abop en danst – zoals alle bewindslieden van die partij – braaf naar de pijpen van zijn voorzitter. Het bewijs daartoe werd zaterdag weer geleverd toen Amoksi zei dat hij “geen waardeoordeel” wil geven aan de opmerkingen van Brunswijk.

Niemand verbaast zich er daarom over dat Bouterse niet werd getraceerd door de inlichtingendiensten. Hetzelfde gebeurde ook met Abop-ondervoorzitter Joel ‘Bordo’ Martinus. Die werd uiteindelijk in het Braziliaanse São Paulo in de kraag gevat doordat zijn sporen op sociale media kinderlijk eenvoudig waren na te gaan voor de buitenlandse opsporingsdiensten, behalve voor die van Suriname.

Hoewel de dreigingen voor Santokhi zelf nu zienderogen zijn afgenomen, zou er nog een extra smet op zijn regering kunnen vallen door de handelingen en loslippigheid van zijn vicepresident. Maar omdat justitie onder de huidige omstandigheden het werk niet doet dat er van ze verwacht wordt, lijkt het erg onwaarschijnlijk dat dit echt zal gebeuren.

OPINIE